“İslam Medeniyetinde Kitap Kültürü” konulu konferans, İlahiyat Fakültesi Konferans Salonunda gerçekleştirildi.
İslam Medeniyetinde Kitap Kültürü
Doç. Dr. Orhan Musahanlı
İslam medeniyetinde kitap kültürünü bir konferansa sığdırmanın mümkün olmadığını belirterek sözlerine giriş yapan konuşmacı, zihinlerde, bilhassa öğrencilerin zihinlerinde kitabın maddi ve manevi yapısının tarihsel süreç içerisinde nasıl oluştuğuna dair bilgilerin oluşmasına katkı yapan bir sunum yaptığını belirtti. Konuşmacı, şifahî/sözlü bir medeniyete sahip bir toplumun Kur’ân-ı Kerim’in kalem, kalemin yazdıkları, ağaçların kalem denizlerin mürekkeb olması gibi hem fiziksel; levh-i mahfuz, kaderin yazılması, ümmü’l-kitab, ümmü’l-kitab’da yazılanları Allah’ın dilediği şekilde silmesi ve değiştirmesi gibi hem de metafiziksel unsurlarıyla yazı ve yazıya dair unsurlara geniş yer verdiğinden hareketle İslam dünyasında kısa bir zaman diliminde yazı medeniyetinin gelişim gösterdiğine vurgu yaparak ve “el-ilmu kâimun bi’l-kitâb/(B)ilim yazı ile ayakta durmaktadır” ilkesinin İslam medeniyetinin temeli olduğunu belirtmiştir.
İslam medeniyetinin hakim olduğu coğrafyanın merkezine matbaanın XVII. Yüzyılda girdiğini belirten konuşmacı, İslam medeniyetinin uzun bir süresinde yazının elle üretildiği ve çoğaltıldığı bir medeniyet olduğunu vurgulamış ve bu medeniyette bilginin istinsahla nasıl çoğaltıldığı ve bu istinsah süreçlerinin kitapların telif, şer ve haşiyeye nasıl dönüştüğünün serencamı, hac mevsimlerinin kitapların İslam dünyasında tedavüle girmesine etkisi, günümüz için geçmişten bize miras kalan bir milyonu aşkın yazma eserlerin ve arşiv belgelerinin yeni bilgiler üretilmesindeki konumları hususunda örneklerle konuyu detaylandırmıştır. Çalışmalarını yazma eserlerin neşri üzerinden üreten yazar, yazma eserlerin ilim üretimine ne gibi katkılar vereceğini sıralayarak konuşmasını bitirmiş ve hazirunun sorularını cevaplamıştır.
